شیخ محمد خیابانی

خیابانی اصلاح گری ژرف نگر، روحانی ای آگاه، آزادی خواهی روشنگر، مجاهدی مومن از شاگردان آیت الله ابوالحسن انگجی بود. از علم و منطق، حکمت، کلام، تاریخ، طبیعیات، نحو و هیئت بهری داشت و به اخلاق نیک و زهد و تقوا معروف بود.مدتی در مسجد کریم خان تبریز، محله ی خیابان، امامت جماعت بود و جمعیتی بسیار به او اقتدا می کردند. پس از بسته شدن قرار داد نگین وثوق الدوله که ایران را تحت الحمایة انگلیس می کرد، تبریز را علیه آن شوراند وشهر را تصرف کرد. وی در صدد تشکیل حکومتی بر مبانی اسلام بود. سر انجام این سرباز رشید اسلام و آزادی، بوسیله ی حاکم وقت ایالت آذربایجان، مخبر السلطنه هدایت، به شهادت رسید. ملک الشعرای بهار در وصف او مرثیه ی بلندی سرود که بیتی از آن چنین بود:

گر خون خیابانی مظلوم بجوشد

سرتاسر ایران کفن سرخ بپوشد